„Z biegiem rzeki. Dzieje Żydów nad Odrą”

Na terenach nadodrzańskiego pogranicza od wieków spotykały się kultury polska, czeska i niemiecka, w tym także kultura Żydów polskich i niemieckich. Bogactwo tych ziem ujawniło się w XIX wieku, wraz z procesami kształtowania świadomości narodowej.

Tę różnorodność kulturową zniszczył w XX wieku niemiecki nazizm. Po II wojnie światowej granica między Polską i Niemcami została wyznaczona na Odrze i Nysie Łużyckiej, a ziemie te stały się nową ojczyzną dla Polaków przesiedlonych z dawnych Wschodnich Kresów Rzeczypospolitej. Przez krótki czas wydawało się, że na Dolnym Śląsku i Pomorzu zadomowią się ocaleli z Holokaustu Żydzi.

Większość z nich opuściła jednak te tereny pod koniec lat sześćdziesiątych XX wieku. Z biegiem czasu tysiącletnia obecność Żydów nad Odrą popadła w zapomnienie, a jej ślady zatarły się lub zostały zniszczone. Ekspozycja „Z biegiem rzeki…” poświęcona jest wybranym aspektom historii Żydów po obu stronach Odry.

Jest ona zaproszeniem do refleksji i dialogu między dawnymi i obecnymi mieszkańcami regionu oraz do odkrywania polsko-niemiecko-żydowskiego dziedzictwa kulturowego tych ziem. Kuratorkami wystawy są dr Magdalena Gebala oraz dr Magdalena Abraham-Diefenbach. Wystawa została zrealizowana przez Niemieckie Forum Kultury Europy Środkowej i Wschodniej ze środków Pełnomocniczki Rządu Federalnego Niemiec ds. Kultury i Mediów, we współpracy z Centrum Studiów Europejsko-Żydowskich im. Mosesa Mendelssohna, Fundacją Pomnik Pomordowanych Żydów Europy, Uniwersytetem Wrocławski, Centrum Badań Historycznych Berlin Polskiej Akademii Nauk, Fundacją Bente Kahan, Stowarzyszeniem Historyczno-Kulturalnym „Terra Incognita” oraz Muzeum Ziemi Międzyrzeckiej im. Alfa Kowalskiego.