„Mojżesz Mendelssohn: jestem człowiekiem!”

Wykład dr. hab. Jacka Surzyna z cyklu „Od Mojżesza Majmonidesa do Hannah Arendt. Wielkie postacie żydowskiej religii, filozofii i polityki”.

Podczas wykładu przedstawiona zostanie sylwetka Mojżesza Mendelssohna, jednej z czołowych postaci epoki Oświecenia. Mendelssohn uważany przez współczesnych za „Sokratesa naszych czasów” jest postacią wybitną, a jego życie może być klasycznym przykładem żydowskiego losu. Pochodzący z europejskiej diaspory aszkenazyjskiej Mendelssohn przeszedł symboliczną drogę od wykluczonej, wyalienowanej społeczności ku uniwersalnym ideom równości i zjednoczenia wszystkich ludzi bez względu na pochodzenie, wyznanie czy przynależność społeczną. Mendelssohn był tym, który ukazał Żydom drogę ku wolności pozostając zarazem żarliwym obrońcą żydostwa. Ostro krytykował separatyzm, namawiał Żydów do asymilacji z niemiecką społecznością i kulturą w celu utworzenia uniwersalnej wspólnoty. Jego najsławniejszym dziełem jest książka pod tytułem „Jerozolima, czyli o władzy religijnej i judaizmie”, w której przekonywał o konieczności całkowitego oddzielenia religii od państwa. Tworzył ideę otwartego, pluralistycznego społeczeństwa wolnych istot ludzkich, których jedynym przewodnikiem jest rozum, a tym, co kształtuje relacje międzyludzkie jest powszechna tolerancja i uznawanie godności każdego człowieka. Mendelssohn staje zatem u podstawy żydowskiej nowoczesności, asymilacji i kształtowania wspólnoty równych, posługujących się rozumem istot.