Aktualności | Huta w Łabędach ma już 170 lat

Gliwice są jednym z pionierów nowoczesnej industrializacji na Górnym Śląsku. Przemysłem, który zadecydował o obliczu Gliwic, było hutnictwo żelaza. Najstarszym i najważniejszym zakładem przemysłowym na terenie Gliwic była zbudowana w latach 1794–1796 Królewska Odlewnia Żelaza w Gliwicach (Königlische Eisengieserei in Gleiwitz), zwana później Hutą Gliwicką (Gleiwitzerhütte), druga w kolejności była huta Hermina.

Początki huty Hermina w Łabędach (1847–1887)

17 listopada 1847 r. wrocławski kupiec Moritz Izaak Caro zakupił teren pomiędzy Kanałem Kłodnickim – a rzeką Kłodnicą, który przeznaczył pod budowę huty żelaza. 14 sierpnia 1848 r. położono kamień węgielny pod budowę huty, którą od imienia synowej kupca, a męża Roberta Caro, Herminy (z domu Kern) nazwano „Hermina”. W 1849 r. w hucie została uruchomiona pudlarnia, a rok później – walcownia. Zarówno młot pudlarski, jak i walcownia napędzane były przez dwa koła wodne.

Huta rozpoczęła normalną produkcję w 1859 r., w dalszych latach podnosząc ją i rozwijając się. Trudności gospodarcze związane z małymi kryzysami gospodarczymi w latach 1857 i 1873 wpłynęły na likwidację części starego hutnictwa opartego na dawnych procesach. Był to okres wejścia do produkcji stali procesu bessemerowskiego w Anglii oraz martenowskiego we Francji, Luksemburgu, Belgii, Holandii i Niemczech. Ceny stali zaczęły spadać i małe przedsiębiorstwa o niskiej wydajności skazane były na likwidację.

Jednym z kierunków ochrony przed konkurencją były cła importowe oraz grupowanie zakładów hutniczych w większe organizmy-spółki akcyjne. W 1887 r. powstała spółka akcyjna o nazwie Oberschlesische Eisenindustrie Aktien-Gesellschaft für Bergbau und Hüttenbetrieb – Górnośląskie Zakłady Stalowe dla Górnictwa i Hutnictwa SA (w skrócie Obereisen) do której należały: huta Hermina, huta Julia w Bobrku i huta Baildon w Katowicach. W tym samym roku zakłady należące do górnośląskich koncernów (a więc i te należące do Obereisen) przystąpiły do syndykatu o nazwie Verband Oberschlesischer Walzwerke (Związek Górnośląskich Walcowni).

Huta Hermina w strukturach wielkich górnośląskich koncernów (1887–1945)

W chwili przejęcia Herminy przez Obereisen, huta posiadała już 23 piece, młotownie przy piecach pudlarskich, tor transportowy kutych lup żelaza zgrzewnego oraz walcarki napędzane maszyną parową. Surówkę do produkcji żelaza sprowadzano z huty Antoni w Rudzie Śląskiej-Wirku. Wyroby huty odbierane były zarówno transportem wodnym, jak i kolejowym. W momencie wejścia huty Hermina do koncernu Obereisen produkowała ona rocznie ok. 15 tys. ton wyrobów walcowanych. W 1890 r. na terenie huty powstał wydział produkcji kształtek szamotowych, tzw. cegielnia produkująca 36 tys. sztuk cegieł miesięcznie. Huta osiągnęła największy rozwój w 1900 r., kiedy to na pudlarni czynne były 32 piece wraz z kotłami odzysknicowymi nowego typu (tzw. wodnorurkowe). Produkcja wzrosła do 18 tys. ton wyrobów walcowanych rocznie. Warto również wspomnieć, że huta „Hermina” jako pierwsza w Europie (w 1882 r.) otrzymała oświetlenie elektryczne.

Z biegiem czasu produkcja stali w piecach pudlarskich w porównaniu do nowych procesów nie mogła już być konkurencyjną. Z tej przyczyny produkcję w miejscowej stalowni pudlarskiej zatrzymano w 1906 r., a w jej halach zamontowano następnie nową walcownię blach. Od tego czasu huta stała się tylko walcownią stali.

Cztery lata po podziale Górnego Śląska (1922 r.), koncern Obereisen połączył się z koncernem Oberbedarf (Oberschlesische Eisenbahn-Bedarfs A.G. – Górnośląskie Koleje Żelazne SA) oraz koncernem Donnersmarckhütte A.G. (Huta Donnersmarcka SA) tworząc jeden z największych koncernów we wschodniej części Niemiec p.n. Vereinigte Oberschlesische Hüttenwerke A.G. (Oberhütten) – Zjednoczone Górnośląskie Zakłady Hutnicze. W hucie Hermina zmodernizowano wówczas warsztaty. W latach 30. XX w. nastąpiła rozbudowa huty, do której przeniesiono z Biskupic walcownię blach. Do 1945 r. huta produkowała na cele zbrojeniowe III Rzeszy.

(Anna Kulczyk, Muzeum w Gliwicach)