Aktualności | Dostępność w praktyce – Gliwice pokazują drogę

Jak stworzyć miasto, w którym każdy mieszkaniec – zwłaszcza osoba ze szczególnymi potrzebami – może swobodnie korzystać z usług urzędów, bezpiecznie poruszać się w przestrzeni publicznej i czuć się częścią wspólnoty? Na to pytanie Gliwice odpowiadają nie teorią, lecz praktyką. 5 sierpnia miasto gościło przedstawicieli 27 samorządów z Dolnego Śląska i Lubuskiego w ramach ogólnopolskiego programu „Dostępny Samorząd 2.0”. Uczestnicy mogli zobaczyć, jak Gliwice konsekwentnie, krok po kroku, likwidują bariery i wdrażają rozwiązania przyjazne mieszkańcom ze szczególnymi potrzebami.

„Dostępny Samorząd 2.0” to czteroletni program (2024–2028) realizowany przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, we współpracy z Państwowym Funduszem Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, Fundacją Instytut Rozwoju Regionalnego oraz Śląskim Związkiem Gmin i Powiatów. Projekt, współfinansowany z programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego 2021–2027, ma wspierać samorządy w tworzeniu dostępnych urzędów, usług publicznych i przestrzeni miejskich tak, aby każdy obywatel mógł w pełni korzystać z praw i możliwości, jakie daje nowoczesne państwo. Gliwice, które od lat konsekwentnie inwestują w rozwiązania służące mieszkańcom ze szczególnymi potrzebami, stały się jednym z dwóch miast-gospodarzy programu, pokazującym dobre praktyki w skali ogólnopolskiej.

Gliwickie rozwiązania w praktyce

Program wizyty obejmował trzy miejsca. W zabytkowym Ratuszu uczestnicy poznali rozwiązania umożliwiające swobodne poruszanie się po budynku osobom z niepełnosprawnościami – od platformy, kontrastowych oznaczeń drzwi i ścian czy wypukłych oznaczeń poręczy, po system informacji wizualnej.

W głównej siedzibie Urzędu Miejskiego przy ul. Zwycięstwa 21 zaprezentowano kompleksowe udogodnienia dla osób ze szczególnymi potrzebami – m.in. trzy windy wyposażone w komunikaty głosowe i oznaczenia Braille’a, ścieżki naprowadzające na korytarzach, toalety dla osób z niepełnosprawnościami czy pętle indukcyjne (zainstalowane na stanowisku informacji głównej, konsultanta ds. osób z niepełnosprawnościami, w biurze podawczym, na stanowiskach wydziałów Komunikacji, Spraw Obywatelskich i Urzędu Stanu Cywilnego w Biurze Obsługi Interesantów), ramki do podpisów (dostępne w wymienionych wcześniej miejscach oraz w sekretariatach wydziałów Architektury i Budownictwa, Geodezji i Kartografii, Gospodarki Nieruchomościami, Usług Komunalnych oraz Środowiska) i elektroniczną lupę (na stanowisku informacji głównej). Wkrótce w urzędzie powstanie także komfortka – specjalne pomieszczenie, w którym osoby z niepełnosprawnościami i ich opiekunowie mają zapewnione komfortowe i godne warunki do wykonywania czynności higienicznych.

Zwieńczeniem wizyty było zwiedzanie gliwickiego Centrum Przesiadkowego, inwestycji nagrodzonej tytułem „Lider Dostępności 2023”. Jury tego konkursu doceniło kompleksowe rozwiązania wspierające podróżnych, wdrożone we współpracy z Polskim Związkiem Niewidomych – od 2,5 km ścieżek naprowadzających i siedmiu tyflomap, po zintegrowany system nawigacji dla osób niewidomych i słabowidzących, automatyczne drzwi, obniżone krawężniki, kontrastowe oznaczenia i sygnalizację głosową.

– Otwarte miasto to miasto bez barier i w tym kierunku konsekwentnie zmierzamy. Cieszymy się, że mogliśmy podzielić się naszym doświadczeniem z innymi samorządami i jednocześnie zainspirować je pomysłami na skuteczne działania poprawiające jakość życia mieszkańców – podkreśla Piotr Popiel, sekretarz miasta, który witał uczestników wtorkowej wizyty.

Systemowe podejście kluczem do sukcesu

Działania Gliwic na rzecz dostępności są efektem długofalowej polityki miejskiej. Od 2022 roku w Urzędzie Miejskim działa pełnomocnik prezydenta ds. osób z niepełnosprawnościami, a także zespół zadaniowy ds. dostępności, który koordynuje wdrażanie udogodnień w urzędzie i jednostkach miejskich, konsultuje projekty inwestycyjne i reaguje na potrzeby zgłaszane przez mieszkańców.

Przed 2 laty miasto przyjęło Plan działania na rzecz poprawy dostępności na lata 2023–2028, który wyznacza kierunki zmian w architekturze, cyfrowych usługach publicznych i komunikacji z mieszkańcami. Wprowadzane jest też nowoczesne narzędzie – planer dostępności, który pozwoli zespołowi ds. dostępności we współpracy z wydziałami UM oraz miejskimi jednostkami jeszcze efektywniej planować i monitorować działania w tym obszarze.

Gliwice aktywnie pozyskują środki zewnętrzne na likwidację barier. Ponad 1,35 mln zł przeznaczono na dostosowanie dwóch szkół w ramach programu „Dostępna Szkoła”. Kolejne granty pozwoliły na poprawę dostępności w 14 miejskich jednostkach organizacyjnych, m.in. placówkach edukacyjnych, Urzędzie Miejskim, Ośrodku Pomocy Społecznej, Środowiskowym Domu Samopomocy, Powiatowym Urzędzie Pracy i Domu Pomocy Społecznej „Nasz Dom”. Instytucje kultury, takie jak Teatr Miejski czy Miejska Biblioteka Publiczna, realizowały projekty umożliwiające odbiór oferty kulturalnej osobom z niepełnosprawnościami słuchu, wzroku czy z ograniczeniami ruchowymi. Nowy plac zabaw na skwerze Bottrop, winda, pętla indukcyjna i krzesła ewakuacyjne w Zespole Szkół Ogólnokształcących nr 5 na Sikorniku to następne przykłady inwestycji realizowanych w duchu dostępności.

Urząd dostępny = urząd przyjazny. Także cyfrowo!

Obecnie wszystkie strony Urzędu Miejskiego (z wyjątkiem treści archiwalnych lub podlegających wyłączeniu ze stosowania ustawy o dostępności cyfrowej) są dostępne dla osób ze szczególnymi potrzebami – niedowidzących, niewidzących i niesłyszących. Sukcesywnie dostosowywane do wymagań prawnych są również strony internetowe kolejnych miejskich jednostek organizacyjnych. Urząd Miejski prowadzi także portal niepelnosprawni.gliwice.eu, w którym zebrano informacje o szerokiej ofercie miasta dla środowiska osób z niepełnosprawnościami i aktualności w tym obszarze.

Wszelkie informacje dotyczące dostępności cyfrowej, architektonicznej i informacyjno-komunikacyjnej UM w Gliwicach, a także składu i form kontaktu z zespołem zadaniowym do spraw zapewniania dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami można znaleźć w Biuletynie Informacji Publicznej gliwickiego magistratu – pod adresem https://bip.gliwice.eu/dostepnosc-dla-osob-ze-szczegolnymi-potrzebami

(kik)