Aktualności | Poznaj swoje prawa - w trosce o konsumentów

15 marca obchodzony jest Światowy Dzień Praw Konsumenta i Europejski Dzień Konsumenta. Warto przy tej okazji dowiedzieć się na jaką pomoc Miejskiego Rzecznika Konsumentów możemy liczyć i jakie zmiany w przepisach przyniósł początek 2023 r. 

Nieznajomość przepisów szkodzi. Bywa, że wiąże się ze stratą środków finansowych. W ich zrozumieniu, a także w egzekwowaniu praw konsumenta gliwiczanom pomaga prawniczka Anna Nidzińska, Miejski Rzecznik Konsumentów w Gliwicach (MRK). 

Zadaniem MRK jest przede wszystkim udzielanie pomocy konsumentom w rozwiązywaniu problemów dotyczących wykonywania zawartych przez nich umów z przedsiębiorcami. Początek roku 2023 przyniósł konsumentom wiele zmian i nowych ważnych przepisów w prawie dotyczącym ich ochrony. Warto pamiętać, że wszystkie zmiany dotyczą umów zawartych od 1 stycznia 2023 roku.

- Zasadnicza zmiana to przeniesienie części przepisów regulujących uprawnienia konsumentów w razie stwierdzenia niezgodności towaru z umową - z kodeksu cywilnego do ustawy o prawach konsumenta. Przepisy kodeksu cywilnego nadal regulują prawa konsumenta w zakresie: rękojmi za wady nieruchomości, rękojmi za wady prawne, rękojmi za wady dzieła, które nie jest towarem (np. usługi pralnicze, fryzjerskie itp.) oraz gwarancji. Niezgodność towaru z umową (w miejsce „starej” rękojmi) to podstawa jednej z dwóch możliwych dróg składania reklamacji przez konsumenta – obok gwarancji. Sprzedawca będzie odpowiadał za wady - tak jak dotychczas - przez 2 lata od wydania towaru. Nowością jest, między innymi to, że w przypadku rzeczy używanych nie będzie mógł już, jak w poprzednim stanie prawnym skrócić tego czasu do roku. Konsument ma prawo przede wszystkim do naprawy lub wymiany towaru. Dopiero, gdy te żądania nie zostaną spełnione może złożyć oświadczenie o obniżeniu ceny lub odstąpieniu od umowy  – mówi Anna Nidzińska, Miejski Rzecznik Konsumentów.

Gdy konsument złoży reklamację do sprzedawcy, przedsiębiorca jest zobowiązany udzielić odpowiedzi w terminie 14 dni od dnia jej otrzymania. Jeżeli nie udzielił odpowiedzi w tym terminie uważa się, że uznał reklamację.

Umowy poza lokalem przedsiębiorcy

W przypadku umów zawieranych poza lokalem i na odległość nadal przysługuje (co do zasady, bowiem są także pewne wyłączenia) - wyjątkowe „prawo do namysłu” i odstąpienia od umowy w terminie 14 dni. W przypadku zawarcia umowy przez konsumenta podczas nieumówionej wizyty w miejscu zamieszkania konsumenta albo wycieczki, zgodnie z nowymi przepisami, termin na odstąpienie od umowy wydłuża się do 30 dni.

– Dobrym rozwiązaniem z punktu widzenia ochrony konsumenta jest wprowadzony zakaz zawierania umów o świadczenie usług finansowych podczas pokazu lub wycieczki. Jedną z najczęstszych praktyk na spotkaniach pokazowych jest namawianie seniorów do zaciągania kredytów, gdy nie mają oni wystarczających środków na zakup np. „fantastycznych” garnków czy urządzeń gospodarstwa domowego zwykle po zawyżonych cenach. W przypadku zawarcia takiej umowy będzie ona nieważna z mocy prawa. Zakaz nie będzie miał jednak zastosowania do pokazów organizowanych w miejscu zamieszkania konsumenta na jego wyraźne zaproszenie – mówi MRK.

Co istotne – zgodnie z nowymi przepisami – przedsiębiorca nie może przyjąć płatności przed upływem terminu odstąpienia od umowy w przypadku zawarcia umowy podczas nieumówionej wizyty przedsiębiorcy w miejscu zamieszkania konsumenta, wycieczki albo pokazu. Nie będzie miało to zastosowania w przypadku, gdy taki pokaz został zorganizowany na wyraźne zaproszenie konsumenta w jego mieszkaniu np. prezentacja urządzenia.

Cyfrowy świat…

Zmienione przepisy mają także na celu dostosowanie przepisów chroniących konsumentów do dynamicznie rozwijającego się świata cyfrowego. Zakupy on-line w sklepach internetowych i na platformach handlowych, zakupy treści cyfrowych i usług cyfrowych oraz towarów z elementami cyfrowymi, to także przedmiot nowelizacji ustawy o prawach konsumenta i przepisów, które zobowiązują przedsiębiorców do spełnienia licznych obowiązków informacyjnych.

Tylko w minionym roku z pomocy Miejskiego Rzecznika Konsumentów w Gliwicach, w postaci porad i informacji prawnych, skorzystały 2 893 osoby: 2738 telefonicznie i osobiście, a 155 pisemnie. Pani rzecznik podejmowała też liczne interwencje na rzecz konsumentów, które miały na celu przede wszystkim polubowne zakończenie sporu, bez sięgania po rozstrzygnięcia sądowe, a także prowadziła działania informacyjno-edukacyjne w szkołach w których brało udział ponad 500 uczniów i wśród seniorów, które miały na celu zwiększenie świadomości konsumentów na temat ich praw i obowiązków.

Warto wiedzieć, że kompendium praw konsumenta dostępne jest na stronie Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów pod adresem https://prawakonsumenta.uokik.gov.pl/ (mf)

Miejski Rzecznik Konsumentów
Filia Urzędu Miejskiego
ul. Jasna 31 A, pokój 106 A
tel. 32/338-64-99
e-mail: mrk@um.gliwice.pl 
Biuro czynne w godzinach urzędowania Urzędu Miejskiego:
•    poniedziałek–środa: 8.00–16.00
•    czwartek: 8.00–17.00
•    piątek: 8.00–15.00
Więcej informacji na temat działalności Miejskiego Rzecznika Konsumentów można uzyskać na stronie internetowej bip.gliwice.eu/miejski-rzecznik-konsumentow.
Dane teleadresowe powiatowych i miejskich rzeczników konsumentów w kraju można znaleźć na stronie www.uokik.gov.pl.