Aktualności | Duża dotacja ministerialna dla Muzeum w Gliwicach

W ramach tegorocznej edycji programu „Ochrona zabytków archeologicznych” minister kultury i dziedzictwa narodowego przyznał ponad 120 tysięcy złotych Muzeum w Gliwicach na realizację zadania pt. „Halsztackie cmentarzysko kultury łużyckiej w Świbiu”. Dotacja pozwoli ukończyć naukowe opracowanie oraz wydać monografię poświęconą jednej z większych nekropolii ludność kultury łużyckiej w Polsce.

Stanowisko w Świbiu, odkryte w latach 30 ubiegłego wieku, jest bezcennym źródłem do poznania wczesnej epoki żelaza (1200–480/450 lat p.n.e.) nie tylko na Górnym Śląsku. Projekt jest realizowany przez Monikę Michnik – kierownik Działu Archeologii Muzeum w Gliwicach we współpracy z badaczami i archeologami z innych ośrodków naukowych. W monografii prócz bogatego materiału ilustracyjnego prezentującego obiekty okryte przez archeologów znajdą się liczne analizy specjalistyczne m.in. badania kondycji biologicznej pochowanej na nim populacji, analizy metaloznawcze wyrobów brązowych i żelaznych, szczątków zwierzęcych, botanicznych czy tkanin. Książka ukaże się nakładem wydawnictwa Muzeum w Gliwicach w 2022 roku.

– Zabytki, które systematycznie trafiały do zbiorów gliwickiego muzeum z wykopalisk archeologicznych prowadzonych w Świbiu składają się w jedną z najważniejszych a zarazem unikatowych kolekcji w naszym kraju. Bez pozyskanej dotacji nie byłoby możliwe ukończenie przez naszą instytucję wieloletniego przedsięwzięcia w najwłaściwszej dla badan naukowych formie, a więc opublikowania obszernej monografii poświęconej wyjątkowemu stanowisku archeologicznemu. Eksploracja nekropolii poprzez wydobywanie z ziemi przedmiotów, jedynych materialnych świadectw ocalałych po dawnych kulturach, umożliwia odsłonięcie tego co było dla tamtych ludzi najważniejsze, choć najbardziej ulotne: duchowości, wierzeń, rytuałów. - mówi dyrektor Muzeum w Gliwicach, Grzegorz Krawczyk.

Datowana od 800 r. p.n.e. do 450 r. p.n.e. kultura halsztacka, której nazwa pochodzi od stanowiska archeologicznego Hallstatt, była najbardziej rozwiniętą kulturą pradziejowej Europy we wczesnej epoce żelaza. Swoim zasięgiem terytorialnym kultura halsztacka objęła obszar od współczesnej wschodniej Francji po górny i środkowy Dunaj. Nie była jednak monolitem, a w jej zasięgu wyróżniamy prowincje zachodnio halsztacką, wschodnio halsztacką i południowo-wschodnio halsztacką. Wciąż trwają badania, które pozwoliłyby odpowiedzieć na pytanie o znaczenie kultury halsztackiej na Śląsku – czy był on częścią jej prowincji, czy za sprawą szlaków handlowych docierały tu zaledwie wpływy tej kultury, oddziałujące lokalnie na kulturę łużycką. Kulturę łużycką datujemy na epokę brązu od 1350/1300 lat p.n.e. do ok. 500/400 lat p.n.e. Jej końcowa faza przypada na wczesną epokę żelaza – w tym okresie kultura łużycka znalazła się pod silnym oddziaływaniem kultury halsztackiej (m.in. liczne znaleziska wyrobów żelaznych z tego okresu). Swoje znaczenie społeczności kultury halsztackiej zawdzięczały kontroli nad centrami metalurgii żelaza i złożami minerałów (zwłaszcza soli) oraz silnym kontaktom handlowym z kręgiem śródziemnomorskim, o którego wpływach świadczy również fakt, że społeczności halsztackie na wzór śródziemnomorski ukształtowały wewnętrzną hierarchię z wyodrębnioną arystokracją. Świadectwem wzajemnego przenikania się kultur są znaleziska archeologiczne, w przypadku Śląska pozwalające na zaobserwowanie śląskiego typu stylu halsztackiego w schyłkowym etapie kultury łużyckiej. (mat. org.)

Link do wystawy: „Halsztackie cmentarzyska kultury łużyckiej na Śląsku”