Aktualności | Strasburg: Gliwice pierwszym polskim miastem z nagrodą Dosta!

W Strasburgu zakończyła się ceremonia wręczenia Nagród Kongresu Dosta!, przyznawanych co 2 lata przez Radę Europy za skuteczne i innowacyjne działania samorządów na rzecz integracji społeczności romskiej. Gliwice odebrały tam 3. nagrodę i są pierwszym polskim miastem z takim wyróżnieniem.

Na ręce przedstawicieli Rady Europy przekazana została również "Deklaracja burmistrzów i wybranych przedstawicieli władz lokalnych i regionalnych państw członkowskich Rady Europy przeciwko postawom niechęci wobec Romów", podpisana przez prezydenta Gliwic Zygmunta Frankiewicza.

Gliwice zostały wyróżnione na europejskim forum wraz z tureckim miastem Şişli (1. nagroda) i greckim Volos (2. nagroda).  Gliwicki  samorząd doceniono za szeroko zakrojone działania na rzecz romskich dzieci i ich edukacji, realizowane w ramach Strategii Integracji Społecznej Romów w Polsce na lata 2014– 2020.

Przed czterema laty dzięki współpracy miasta i Stowarzyszenia Romów w Gliwicach w dawnym Gimnazjum nr 10 przy ul. Lipowej (obecnie SP nr 15 w Zespole Szkolno-Przedszkolnym nr 12) powstała świetlica integracyjna "Pod Lipami". Dziś na prowadzone w niej zajęcia  i warsztaty uczęszczają zarówno dzieci romskie, jak i mali sympatycy romskiej kultury w Gliwicach. 

– W pierwszym roku działalności wiedzieliśmy, że do gliwickich szkół uczęszcza 14 dzieci pochodzenia romskiego. Zajęcia, głównie taneczno-wokalne oraz opiekuńcze odbywały się u nas 3 razy w tygodniu, po 2 godziny. Do świetlicy zapisani byli wyłącznie uczniowie romscy  – przypomina początki tego miejsca Aleksandra Szyszka, dyrektor Zespołu Szkolno-Przedszkolnego nr 12, od początku silnie zaangażowana w działania świetlicy "Pod Lipami".

Współpraca między szkołą a Stowarzyszeniem Romów zacieśniała się z każdym miesiącem. Na wniosek Stowarzyszenia przy świetlicy zatrudniona została asystent edukacji romskiej, do której głównych zadań należało lepsze poznanie potrzeb Romów.  –  Dzięki intensywnej i przemyślanej pracy Magdaleny Kwiatkowskiej, która objęła to stanowisko, okazało się, że środowisko romskie jest znacznie liczniejsze, a jego potrzeby znacznie większe niż nasze szacunki – podkreśla Aleksandra Szyszko. – W chwili obecnej zatrudniamy już 2 asystentów i wiemy, że do gliwickich placówek oświatowych uczęszcza 85 dzieci romskich,  a liczba osób pochodzenia romskiego zamieszkująca  Gliwice przekracza 350 osób – mówi dyrektor ZSP nr 12.

Do świetlicy "Pod Lipami" zapisanych jest teraz 60 dzieci, w tym 38 romskich. Zajęcia są prowadzone 4 razy w tygodniu po południu. Dzieci są zapisane do 3 grup – dwie grupy młodsze liczą po 15 dzieci, starsza – 20.  Opiekują się nimi nauczyciele wolontariusze, którzy dbają, aby codzienna nauka łączyła się z rozwijaniem pasji i wrodzonych talentów. Dzieci mają więc zapewnione wyjścia na warsztaty czy całodniowe wycieczki, często też spotykają się na wspólnych zajęciach z uczniami okolicznych szkół podstawowych. Silny akcent kładziony jest również na promocję kultury romskiej i integrację z mieszkańcami, m.in. poprzez cykl warsztatów "Gliwicki tygiel. Romowie".  

Działalność świetlicy "Pod Lipami" jest finansowana z kilku źródeł, m.in. ze większonej subwencji oświatowej pozyskiwanej przez Miasto Gliwice i małych grantow Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji, uzyskiwanych w ramach Programu Integracji Społeczności Romskiej w Polsce na lata 2014–2020. Nieocenione wsparcie niosą również nauczyciele wolontariusze, sponsorzy instytucjonalni oraz osoby fizyczne.

DOSTA!  znaczy Dość! 

Ten zdecydowany okrzyk w jednym z bałkańskich dialektów Romów najpełniej odzwierciedla filozofię działań Rady Europy na rzecz poprawy jakości życia oraz integracji społeczności romskiej w każdym z państw członkowskich. Dosta!  wprost przypomina o tym, by skończyć z uprzedzeniami i dyskryminacją Romów, ich przymusowymi przesiedleniami i wysiedleniami, czy też ograniczaniem dostępu do szkół. Od kilku lat ambasadorką kampanii Rady Europy w tej sprawie jest ceniona francuska aktorka Fanny Ardant.

Co dwa lata Rada Europy wręcza samorządom Nagrody Kongresu Dosta!, wyróżniając w ten sposób największe gminne projekty związane z integracją Romów i zwalczaniem ksenofobii. 

Każde takie zgłoszenie przechodzi wnikliwą analizę. Do ostatecznej oceny jurorów trafia kilka, maksimum kilkanaście najciekawszych gminnych rozwiązań. Oceniają je: Specjalny Przedstawiciel Sekretarza Generalnego Rady Europy ds. Romów i Osób Wędrujących, Prezydent Kongresu Władz Lokalnych i Regionalnych, Sprawozdawca Kongresu Władz Lokalnych i Regionalnych ds. Romów, Komisarz Rady Europy ds. Praw Człowieka, Przewodniczący Komitetu Rady Europy ds. Romów i Osób Wędrujących CAHROM oraz Prezydent  Europejskiego Forum Romów i Osób Wędrujących (ERTF). 

Nagroda Dosta! obchodzi w tym roku swoje dziesięciolecie. Otrzymał ją m.in. Madryt (dwukrotnie – w 2011 r. i 2015 r.).

– Polskie samorządy, choć mają znaczące na tle Europy osiągnięcia dotyczące działań integracyjnych wobec Romów, dopiero 2 lata temu po raz pierwszy starały się o tę nagrodę – mówi "MSI – GLIWICE" dr Małgorzata Różycka z Zespołu ds. Romów i Osób Wędrujących przy Radzie Europy w Strasburgu.

Do tej pory z Polski wpłynęło łącznie 14 zgłoszeń, z czego w 2015 r. na tzw. krotkiej liście projektów rekomendowanych jury znalazło się 5 przedsięwzięć (zgłosiły je władze Białogardu, Elbląga, Kowar, Radomia i Zawiercia) , a w 2017 r. – 4. W tym roku pochodziły one z Gliwic, Tarnowa, Warszawy i ponownie z Kowar.