Aktualności | Zmiany w edukacji. Co na to samorządy?

Związek Miast Polskich odniósł się do planowanych przez MEN zmian statusu nauczyciela i systemu finansowania oświaty. Samorządy podchodzą do nich z dużą rezerwą. Dlaczego?

fot. Z. Daniec / archiwum UM

– Ministerstwo Edukacji Narodowej proponuje gruntowną zmianę finansowania zadań oświatowych i to już od 2018 roku, czyli niemal równolegle z wdrażaniem zmian systemowych wynikających m.in. z likwidacji gimnazjów. Zdaniem zarządu ZMP zarówno zakres proponowanych zmian, jak i termin ich wdrażania są nieodpowiednie – przekonuje Zygmunt Frankiewicz, prezydent Gliwic i przewodniczący Związku Miast Polskich.

Zdaniem szefa ZMP wiele zmian w statusie nauczyciela jest jednak korzystnych, choć są też kontrowersyjne. – Pozytywne są zapisy dotyczące np. tygodniowego pensum (dla nauczycieli specjalistów i zajmujących się bezpośrednią pracą z dzieckiem – 22 godziny, dla nauczyciela wspomagającego – 20 godzin – przyp. red.), urlopu dla poratowania zdrowia (cel – przeprowadzenie zaleconego leczenia, wydawany przez lekarza medycyny pracy – przyp. red.), odejścia od systemu określania wynagrodzenia średniego, rezygnacji z dodatków (wiejskiego, mieszkaniowego, na zagospodarowanie – przyp. red.) – podkreśla Zygmunt Frankiewicz.

Kontrowersje dotyczą m.in. egzaminu zewnętrznego dla nauczyciela ubiegającego się o stopień nauczyciela kontraktowego, usunięcia stanowiska asystenta czy dodatku motywacyjnego (określony procent), uzależnienia od oceny pracy dodatkowego wynagrodzenia nauczyciela (decyzja powinna leżeć w gestii dyrektora), likwidacji przywileju jednostek samorządu terytorialnego, umożliwiającego przeniesienie nauczyciela do innej szkoły czy uzależnienia wysokości wynagrodzeń nauczycieli od wskaźnika ekonomicznego (np. średniego wynagrodzenia w gospodarce narodowej).

Zbyt niskie nakłady na oświatę

Nie ma natomiast akceptacji Związku Miast Polskich dla propozycji resortu dotyczących subwencji oświatowej. – Nakłady na edukację z budżetu państwa w Polsce są zbyt niskie, a ich skala, w odniesieniu do produktu krajowego brutto, jest jedną z najniższych w Unii Europejskiej. Wydajemy na edukację dwa razy mniej niż kraje skandynawskie! – stwierdza przewodniczący ZMP. Dodaje, że sytuację tę starają się ratować samorządy, które w 2016 roku sięgnęły głębiej do własnych budżetów i wydały na zadania oświatowe o 27% więcej niż otrzymały subwencji.

Proponowany przez ministerstwo nowy model podziału kwoty subwencji niweczy, zdaniem ZMP, wieloletnie starania samorządów dotyczące racjonalizacji wydatków na oświatę w połączeniu z zagwarantowaniem wysokiej jakości nauczania. – Znacząco zmniejszy się subwencja dla samorządów, które wprowadziły optymalny model szkoły o średniej liczbie uczniów w oddziałach na poziomie dwudziestu paru uczniów – wskazuje niebezpieczeństwo Zygmunt Frankiewicz. Uważa, że wprowadzona w projekcie preferencja dla małych oddziałów i szkół bez zmianowości (której resort nie zdefiniował precyzyjnie) nie powinna być wdrażana kosztem obniżenia nakładów na inne zadania oświatowe.

fot. M. Foltyn / archiwum UM

Stanowisko Związku Miast Polskich w kwestii zmian w oświacie nie jest jeszcze ostateczne. Końcowa opinia dotycząca finansowania edukacji może zostać przygotowana dopiero po wydaniu szczegółowych przepisów i rozwiązaniu zasadniczego problemu, tzn. podaniu przez ministerstwo konkretnych rozwiązań odnośnie sposobu ustalania łącznej kwoty subwencji oraz określenia w przepisach ustawy, co subwencja ma pokrywać.

*Związek Miast Polskich to organizacja samorządu terytorialnego założona w 1917 r. Po II wojnie światowej zawiesiła działalność. Została reaktywowana po 1989 r. ZMP reprezentuje dzisiaj interesy dużych i małych miast, wspiera samorządność lokalną i decentralizację, dąży do lepszego rozwoju miast polskich. Reprezentuje samorządy w Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego i ma realny wpływ na decyzje podejmowane na szczeblu państwowym. Do ZMP należy obecnie blisko 300 miast, w których mieszka 73% miejskiej ludności kraju. Głównym zadaniem ZMP jest wymiana doświadczeń, pozytywny lobbing legislacyjny, wsparcie eksperckie, promocja miast, współpraca zagraniczna oraz działalność informacyjna i wydawnicza.