Aktualności | Uwaga na rdestowce

Potrzebujemy zieleni, ale są rośliny, które sprawiają w świecie przyrody sporo kłopotów, niszcząc inne gatunki. Eksperci z Uniwersytetu Śląskiego testują w Gliwicach sposoby walki z rdestowcami.

Rdestowiec ostrokończysty Reynoutria japonica, rdestowiec sachaliński Reynoutria sachalinensis oraz rdestowiec czeski (inaczej pośredni) Reynoutria ×bohemica to bardzo inwazyjne gatunki obcego pochodzenia, stanowiące - jak podkreślają organizatorzy akcji - duże zagrożenie dla bioróżnorodności naturalnych ekosystemów. Z roku na rok zwiększają zajmowaną powierzchnię, wpływając negatywnie na skład i bogactwo gatunkowe zbiorowisk roślinnych. Doprowadzają do zmniejszenia populacji gatunków rodzimych lub całkowitej ich eliminacji.

Rdestowce są okazałymi, wieloletnimi roślinami wykazującymi duże zdolności wegetatywnego rozmnażania. – Szybko rosnące kłącza rozrastają się na odległość nawet 20 m od rośliny macierzystej, do tego pędy mają dużą zdolność regeneracji i równie szybkie tempo wzrostu (nawet do 15 cm/dobę). Nowa roślina może rozwinąć się z fragmentu kłącza o długości 1 cm, jak też z niewielkiego odcinka pędu, zawierającego pojedynczy węzeł, umieszczonego w glebie lub w wodzie. Średnio na pojedynczym pędzie rdestowce mogą produkować nawet do 350 tysięcy kwiatów, przy czym dojrzewające jesienią owoce mogą rozsiewać się na odległość do 16 m – opisują potencjał inwazyjny rdestorców eksperci.

Strategia tych roślin jest skuteczna. Rozprzestrzeniają się przede wszystkim przez rozrost i fragmentację kłączy. Silne i rozgałęzione pędy podziemne magazynują materiały zapasowe, umożliwiają roślinie przetrwanie niesprzyjających okresów oraz zapewniają skuteczną kolonizację nowych miejsc. Rdestowce zajmują zwłaszcza siedliska nadrzeczne i ruderalne. Coraz częściej pojawiają się jednak na terenach rolniczych oraz obszarach chronionych.

W eliminacji rdestowców stosowane są różne metody, ale ich skuteczność i efektywność wymaga sprawdzenia w warunkach lokalnych. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska prowadzi projekt „Opracowanie zasad kontroli i zwalczania inwazyjnych gatunków obcych wraz z przeprowadzeniem pilotażowych działań i edukacją społeczną”. Przedsięwzięcie jest dofinansowane z Funduszy Europejskich. W 66 lokalizacjach w całej Polsce zespoły ekspertów z krajowych ośrodków naukowych, pod przewodnictwem Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, testują metody zwalczania różnych gatunków inwazyjnych, w tym również rdestowców.

W rezerwacie przyrody Las Dąbrowa w Gliwicach eksperci z Uniwersytetu Śląskiego sprawdzają zwalczanie rdestowców metodą wielokrotnego koszenia oraz innowacyjną metodą siatkowania, opisywaną jako ekologiczna i zrównoważona alternatywa dla herbicydów. W otulinie rezerwatu testowana jest metoda polegająca na długotrwałym okrywaniu powierzchni zajętej przez rdestowce wraz ze ściółkowaniem.