Aktualności | Średnicówka pod lupą badaczy

Po wybudowaniu w Gliwicach Drogowej Trasy Średnicowej i przejęciu przez nią znaczącej części ruchu samochodowego w śródmieściu, zmniejszyła się ilość szkodliwego dwutlenku azotu w powietrzu przy ulicach w sąsiedztwie arterii. Tak wynika z pomiarów prowadzonych w kilkunastu miejscach przy DTŚ.

Jak trasa poprowadzona przez centrum miasta może wpływać na otoczenie? Sprawą tą zajęli się dyplomanci Wydziału Inżynierii Środowiska i Energetyki Politechniki Śląskiej pod opieką dr inż. Magdaleny Żak i dr inż. Anny Mainki z Katedry Ochrony Powietrza. Pod lupę wzięli Drogową Trasę Średnicową w Gliwicach, skupiając się na stężeniach dwutlenku azotu.

Wyniki badań zostały opisane w artykule naukowym pt. Cross-Regional Highway Built through a City Centre as an Example of the Sustainable Development of Urban Transport (Drogowa Trasa Średnicowa poprowadzona przez centrum miasta jako przykład zrównoważonego rozwoju transportu miejskiego). Został on opublikowanym online pod koniec 2020 roku w międzynarodowym czasopiśmie Sustainability przez Wydawnictwo MDPI.

Dwutlenek azotu to charakterystyczne, choć niejedyne, zanieczyszczenie powietrza związane z ruchem samochodowym. Pomiary NO2 wykonywano w Gliwicach w 11 punktach – przed budową DTŚ w 2012 roku oraz po oddaniu trasy do użytku w 2016 roku. Wybrano miejsca na ulicach i skrzyżowaniach w bezpośrednim sąsiedztwie średnicówki, które w różnym stopniu zostały odciążone po przekierowaniu ruchu samochodowego na „średnicówce”.

Planując budowę nowych dróg, trzeba pamiętać o minimalizowaniu ich negatywnego oddziaływania na środowisko. Zdaniem autorek, DTŚ w Gliwicach okazała się pod tym względem trafionym rozwiązaniem.

Stężenie dwutlenku azotu badano przy ul. Jagiellońskiej, Franciszkańskiej, Królewskiej Tamy, Zwycięstwa, Jana Śliwki, Fredry, św. Katarzyny, w okolicy GCH, w dwóch miejscach przy ul. Portowej. Wszędzie tam, po otwarciu trasy, stężenie dwutlenku azotu zmalało. Tylko w jednej lokalizacji średnie dobowe stężenie NO2 wzrosło – w punkcie zlokalizowanym na terenie wcześniej oddalonym od głównych dróg (w okolicy obecnych zjazdów z DTŚ na ul. Sienkiewicza i Dubois), jednak nawet tam nie przekroczyło dopuszczalnego poziomu.

W trakcie badań największy spadek stężenia dwutlenku azotu – o 18% – stwierdzono przy ul. Portowej, po wybudowaniu ronda turbinowego przy skrzyżowaniu Drogowej Trasy Średnicowej z DK 88. Bardzo skutecznym rozwiązaniem okazała się także budowa tunelu DTŚ w ścisłym centrum (pod ul. Zwycięstwa) – pomimo wzrostu ruchu samochodowego stężenie dwutlenku azotu nad tunelem zmniejszyło się o 15% w porównaniu z sytuacją sprzed budowy trasy. Wysokie, bo kilkunastoprocentowe zmniejszenie zanieczyszczenia NO2 odnotowano również na ul. Jagiellońskiej i Franciszkańskiej.

Jak wynika z naukowego opracowania, do miejscowego zmniejszenia stężenia NO2 w Gliwicach najprawdopodobniej przyczyniło się zastosowanie odpowiednich rozwiązań technicznych i nowej organizacji ruchu, m.in. przejazd samochodów tunelem, budowa ekranów akustycznych, zastąpienie skrzyżowań rondami oraz ograniczenie prędkości.

„Zaprezentowane rozwiązanie może służyć jako przykład dla innych miast borykających się z problemami niskiej jakości powietrza związanymi z niewydolnymi systemami transportowymi” – zauważają pracownicy Politechniki Śląskiej.

Miasta muszą sobie radzić z rosnącą liczbą pojazdów, bo wciąż wielu z nas najchętniej korzysta z własnego samochodu. Tak jak zakładały przed laty władze Gliwic, budowa gliwickiej części trasy przyniosła sporo korzyści, co potwierdzają opinie mieszkańców. Ruch na DTŚ odbywa się płynnie, a skrzyżowania są bezkolizyjne. Wjazdów i zjazdów powstało więcej niż w innych miastach konurbacji górnośląskiej, przez które przebiega średnicówka. Dzięki temu łatwo można wjechać do miasta i z niego wyjechać, a także przemieszczać się pomiędzy dzielnicami.
…………………………………………
Jak wyjaśniają naukowcy, w pomiarach stężeń NO2 zastosowano metodę spektrofotometryczną z pasywnym pobieraniem próbek. Pobrano łącznie 561 próbek – przed budową Drogowej Trasy Średnicowej (od kwietnia do maja 2012 roku) oraz po otwarciu DTŚ (od maja do lipca 2016 roku).

Artykuł pracowników Politechniki Śląskiej jest dostępny TUTAJ