Aktualności | Muzeum w Gliwicach wyróżnione

Nominacja do nagrody w Konkursie na Wydarzenie Muzealne Roku Sybilla to najbardziej prestiżowe wyróżnienie, jakie w Polsce można przyznać instytucji muzealnej.

Konkurs,  organizowany przez Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zabytków pod patronatem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, honoruje najwybitniejsze przedsięwzięcia z zakresu działalności muzealnej. 16 maja 2017 roku w Sali Wielkiej Zamku Królewskiego w Warszawie odbyła się uroczysta gala tegorocznej XXXVII edycji Konkursu. W trakcie uroczystości dr hab. Piotr Korduba, przewodniczący Jury Konkursu, w którego skład weszli wybitni przedstawiciele polskiego świata nauki i kultury, podkreślił istotne zmiany zachodzące w muzealnictwie w ostatnich latach, wykorzystanie przez te placówki przemian, jakie dokonują się w życiu społecznym oraz coraz większą rolę edukacyjną muzeów. Zwrócił ponadto uwagę, że wśród nagrodzonych instytucji znalazły się zarówno duże muzea narodowe, jak i muzea regionalne i muzea miejskie. Na tegoroczny Konkurs wpłynęło aż 225 projektów muzealnych. W kategorii konserwacji i ochrony dziedzictwa kultury zaszczytne wyróżnienie otrzymało Muzeum w Gliwicach za „rewitalizację zabytkowego żydowskiego domu przedpogrzebowego i stworzenie nowego oddziału Muzeum w Gliwicach – Domu Pamięci Żydów Górnośląskich”. Dyplom z rąk prof. Piotra Glińskiego, wicepremiera Rządu RP i Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz dra hab. Piotra Majewskiego, Dyrektora NIMOZ odebrali Grzegorz Krawczyk, dyrektor Muzeum w Gliwicach oraz Bożena Kubit, pełnomocnik dyrektora do spraw rewitalizacji obiektu.

Przypomnijmy, że w ostatnich latach Muzeum w Gliwicach znalazło się po raz kolejny w gronie ścisłych laureatów Konkursu na Wydarzenie Muzealne Roku Sybilla. W 2014 roku, w XXXIV edycji Sybilli wyróżnienie zdobyła wystawa pod tytułem „Naturalista, czyli Wilhelm von Blandowski w Australii”, zorganizowana we współpracy z Muzeum Historii Naturalnej w Berlinie, stanowiąca część interdyscyplinarnego projektu poświęconego gliwickiemu podróżnikowi, badaczowi i odkrywcy.   

Kolejne zaszczytne wyróżnienie przyznane dla Domu Pamięci Żydów Górnośląskich dobitnie świadczy o słuszności i trafności decyzji podjętej kilka lat temu przez władze Miasta Gliwice w sprawie rewitalizacji unikatowego zabytku niszczejącego przez dziesięciolecia. Warto jednakże pamiętać, że to raczej dobry precedens niż reguła w innych miastach, w których dziedzictwo materialne ma się często dużo gorzej niż w mieście nad Kłodnicą. Na szczęście niczego w tej sprawie nie zmarnowano, ani wysiłku społeczników, ani pracy muzealników, ani zaangażowania naukowców, konserwatorów, czy dziennikarzy. Mamy teraz tętniącą życiem placówkę -potrzebną w naszym mieście, rozpoznawalną i docenianą w kraju. Mamy coś z czego możemy być dumni - powiedział Grzegorz Krawczyk, dyrektor Muzeum w Gliwicach.

Wyróżnienie w konkursie na Wydarzenie Muzealne Roku Sybilla to także kolejne wyróżnienie, jakim w ostatnim czasie uhonorowano niezwykle wymagające przedsięwzięcie rewitalizacji i przywrócenia świetności dawnemu domowi przedpogrzebowemu, jakie podjęte zostało przez Miasto Gliwice. Pełniący obecnie funkcję Oddziału Muzeum w Gliwicach obiekt w kwietniu został wyróżniony w konkursie  Zabytek Zadbany -  decyzją Ministerstwa Kultury i Generalnego Konserwatora Zabytków Dom Pamięci Żydów Górnośląskich uznano za jedną z najlepszych adaptacji obiektu zabytkowego w Polsce.

Dom Pamięci został również nagrodzony w konkursie na Najlepszą Przestrzeń Publiczną Województwa Śląskiego 2016 - zwyciężył w kategorii zrewitalizowany obiekt użyteczności publicznej.

Remont tego wyjątkowego obiektu kosztował 6,5 mln zł i został w całości sfinansowany przez Miasto Gliwice.

Historia obiektu

Budynek został wzniesiony jako dom przedpogrzebowy przy nowym cmentarzu żydowskim, powstałym w latach 1902–1903. Zaprojektował go Max Fleischer, słynny wiedeński architekt, zgodnie z wytycznymi religijnymi dla miejsca, gdzie przygotowywano zmarłego do ostatniej drogi. Wykonawcą była firma budowlana Juliusa Scheera z Gliwic. Otwarcie cmentarza wraz z domem przedpogrzebowym odbyło się 15 listopada 1903 r.
Dom przedpogrzebowy składał się z trzech głównych części: centralnej – reprezentacyjnej sali modlitewnej z wyjściem bezpośrednio na cmentarz, kostnicy – gdzie przygotowywano zmarłego do pochówku zgodnie z przepisami religii żydowskiej, oraz mieszkania stróża.
Do II wojny światowej zarówno cmentarz, jak i obiekt pełniły swoją pierwotną funkcję. Podczas wojny budynek był magazynem wojskowym, nie uległ jednak zniszczeniu. Po 1945 r. cmentarz i dom przedpogrzebowy użytkowała powojenna Gmina Żydowska, działająca w Gliwicach, w części bocznej zaś znajdowało się mieszkanie dozorcy. Z czasem z domu przestano korzystać i zaczął on popadać w ruinę.
W 2003 r. został wpisany do rejestru zabytków, a w 2007 r. Gmina Żydowska przekazała go Miastu Gliwice. W 2012 r. prezydent miasta podjął decyzję o odrestaurowaniu dawnego żydowskiego domu przedpogrzebowego i przekształceniu go w oddział Muzeum w Gliwicach, któremu nadano nazwę Dom Pamięci Żydów Górnośląskich. Rewitalizację zabytkowego obiektu sfinansowano w całości z budżetu Miasta Gliwice.

Fot. materiały Muzeum w Gliwicach