Aktualności | Budżet na miarę wyzwań

Patrząc na minione 12 miesięcy, nie ma wątpliwości, że przygotowywanie projektów budżetów jednostek samorządu terytorialnego na 2021 rok było trudniejsze niż dotychczas. Pandemia i związany z nią kryzys gospodarczy zachwiały dochodami samorządów.

W naszym mieście dzięki rozsądnym działaniom w poprzednich latach zgromadzono pewną nadwyżkę budżetową, która pozwoliła, aby konieczne cięcia wydatków w 2021 roku były jak najmniej dotkliwe. Co ważne, miasto nie ograniczyło wydatków inwestycyjnych – te wręcz rosną w stosunku do roku ubiegłego. To element gliwickiej strategii walki ze skutkami kryzysu wywołanego COVID-19, w której publiczne inwestycje mogą stać się podporą dla lokalnych firm i uratować zagrożone miejsca pracy.

Racjonalny, ostrożny i prorozwojowy – tak można określić budżet naszego miasta na pełen wyzwań i znaków zapytania rok 2021. Prognoza dochodów kształtuje się na poziomie ok. 1,5 mld zł, a wydatki zostały zaplanowane na poziomie ponad 1,8 mld zł. Deficyt budżetowy (czyli różnica między dochodami a wydatkami) wynosi ok. 327,8 mln zł. W tym roku zostanie pokryty głównie przychodami z kredytów zaciągniętych w bankach krajowych i wolnymi środkami. Dla stabilności finansowej miasta kluczowe znaczenie ma jednak nie różnica między dochodami i wydatkami liczonymi ogółem, ale bieżącymi. W tym przypadku Gliwice są na plusie ok. 110,8 mln zł.

– Ze zdecydowanie większą niż zwykle ostrożnością zaplanowaliśmy budżet miejski na 2021 rok – mówi prezydent Gliwic Adam Neumann. – Skupiliśmy się na cięciach tak zwanych wydatków bieżących, czyli ogólnych kosztów funkcjonowania. Przepisy dotyczące finansów publicznych są bowiem takie, że aby zachować zdolność zaciągania kredytów na inwestycje, musimy mieć wyższe dochody bieżące od wydatków bieżących. Wiedząc, w jak trudnej sytuacji znaleźli się obecnie przedsiębiorcy, staraliśmy się, aby cięcia nie dotyczyły wydatków inwestycyjnych. Powód jest prosty: żadna duża inwestycja w mieście nie odbywa się bez podwykonawców, którymi często są lokalne i regionalne firmy. Innymi słowy, aktywność inwestycyjna Gliwic w czasie kryzysu wprost przekłada się na utrzymanie miejsc pracy i ochronę lokalnej gospodarki. To nasza gliwicka tarcza antykryzysowa – podkreśla prezydent Neumann.

Finansowy plan rozwoju miasta na 2021 rok jest zrównoważony, co potwierdziła opinia Regionalnej Izby Obrachunkowej i opublikowane w październiku 2020 roku analizy niezależnych ekspertów agencji Fitch Ratings, jednej z trzech najbardziej rozpoznawalnych instytucji wystawiających oceny wiarygodności kredytowej. W ich świetle kondycja ekonomiczno-finansowa Gliwic jest niezmiennie stabilna i relatywnie lepsza niż innych polskich miast o porównywalnej liczbie mieszkańców.

– Eksperci często podkreślają, że nasze miasto ma dobrą, zróżnicowaną strukturę lokalnej gospodarki. Gliwice nie są uzależnione od jednej branży, więc jesteśmy w stanie lepiej sobie radzić w warunkach kryzysowych niż miasta nastawione np. tylko na turystykę. Naszą przewagą jest trwałość ekonomiczno-finansowa, dzięki czemu zajęliśmy I miejsce w ubiegłorocznym Rankingu Samorządów „Rzeczypospolitej” – przypomina prezydent Adam Neumann. – Tegoroczny budżet ze względu na pandemię COVID musi być ostrożny i bezpieczny, ale zarazem elastyczny i prorozwojowy, bo trudno przewidzieć, jak długo potrwa i jak głęboki będzie kryzys. Pewne jest, że przy jakichkolwiek korektach potrzeby miasta i mieszkańców będą stawiane na pierwszym miejscu – dodaje prezydent Gliwic.

Pieniądze w budżecie. Skąd pochodzą? Na co zostaną wydane?

Ponad 56,6% przewidywanych dochodów budżetowych miasta mają stanowić dochody własne (838 mln zł). Ich źródłem będą przede wszystkim udziały w podatku dochodowym od osób fizycznych i firm, wpływy z opłat i podatków lokalnych, a także z opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Uzupełnią je dochody uzyskiwane przez jednostki budżetowe oraz dochody z majątku (w głównej mierze z tytułu czynszów za najem lokali komunalnych), przekazywane do Zakładu Gospodarki Mieszkaniowej przez ZBM-y.

W budżecie na 2021 rok przyjęto następujące założenia do planu wydatków:

•  Wzrost wydatków bieżących jest wynikiem szybkiego wzrostu kosztów pracy, energii, usług i materiałów oraz płac nauczycieli, które w okresie od marca 2018 roku do września 2020 roku wzrosły o 28,5%, co nie zostało zrekompensowane wzrostem subwencji oświatowej (w tym okresie wzrosła jedynie o 21,62%). Subwencja nie pokrywa przyznanych podwyżek płac nauczycielskich, a wprowadzane przez rząd kolejne restrykcje w związku z pandemią COVID-19 dodatkowo zwiększają, a nie zmniejszają wydatki na realizację zadań oświatowych. Dofinansowanie przez miasto zadań z zakresu edukacji (ponad poziom przyznanych subwencji i dotacji) środkami własnymi szacowane jest na poziomie 128,5 mln zł.
• Wielkość dofinansowania środkami własnymi zadań z zakresu administracji rządowej zleconych do realizacji miastu kształtuje się na poziomie 9,5 mln zł.
• Nadzwyczajne wydatki na zapewnienie bezpieczeństwa epidemicznego, w tym na spełnienie specjalnych warunków sanitarnych – zaplanowano na ten cel środki w wysokości ok. 2 mln zł oraz rezerwę na zarządzanie kryzysowe w wysokości 4 mln zł.
• Ustalenie wydatków inwestycyjnych na poziomie zapewniającym realizację już zakontraktowanych umów oraz planowanych zadań wieloletnich; wydatki majątkowe stanowią kwotę 612,5 mln zł, czyli 33,89% wydatków ogółem.

W 2021 roku miasto nadal będzie inwestować, wychodząc z założenia, że publiczne inwestycje mogą być podporą dla wielu lokalnych firm i uratować zagrożone miejsca pracy.

Pula zaplanowanych wydatków inwestycyjnych wynosi ok. 546,6 mln zł, co wraz z rezerwami celowymi stanowi ponad 89,24% wydatków majątkowych. W tym na realizację projektów unijnych przypada ok. 212,1 mln zł.

Blisko połowę wydatków na inwestycje pochłoną te związane z transportem (ok. 253,3 mln zł). Uwzględniono m.in. budowę Centrum Przesiadkowego (157,2 mln zł), a także liczne zadania związane z budową i przebudową ulic, chodników, tras rowerowych i mostów oraz modernizacją sygnalizacji świetlnych (na łączną kwotę ok. 94,6 mln zł). W tej grupie do największych inwestycji należą: budowa odcinka zachodniej obwodnicy miasta od ul. gen. J. Sowińskiego do ul. I. Daszyńskiego (23 mln zł), połączenie ul. T. Chałubińskiego z ul. Tarnogórską (8,2 mln zł), budowa obiektu mostowego w ciągu ul. Ziemięcickiej (6,7 mln zł), przebudowa ul. Jagiellońskiej oraz ul. Zabrskiej (6 mln zł).

W grupie inwestycji związanych z gospodarką mieszkaniową (ok. 107,2 mln zł) największe środki zostaną przeznaczone na modernizacje obiektów wchodzących w skład tzw. zasobu komunalnego (ok. 41,5 mln zł) i budynków komunalnych zarządzanych przez wspólnoty mieszkaniowe (13,5 mln zł), realizację zespołów zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej pomiędzy ul. Dworską i Zbożową (12 mln zł) oraz pomiędzy ul. Kujawską, św. Jacka, Górną i Samotną (etap II na kwotę 4,6 mln zł) w ramach rządowego programu finansowego wsparcia budownictwa socjalnego i komunalnego, a także na działania związane z poprawą efektywności energetycznej budynków mieszkalnych (11, 4 mln zł).

W sferze oświaty i wychowania (ok. 54,2 mln zł) przewidziano m.in. modernizację budynku przy ul. ks. Ziemowita dla Państwowej Szkoły Muzycznej I i II stopnia (19 mln zł), kontynuację budowy obiektów przy I LO przy ul. Zimnej Wody wraz z zagospodarowaniem terenu (4,2 mln zł), rozbudowę budynku Zespołu Szkolno-Przedszkolnego nr 12 przy ul. Lipowej o część przedszkolną (ok. 4,2 mln zł) oraz termomodernizację i modernizację budynków ZS-P nr 5 przy ul. Kozielskiej (2 mln zł).

Wśród inwestycji związanych z gospodarką komunalną i ochroną środowiska (ok. 82 mln zł) na uwagę zasługuje realizacja II etapu projektu „Poprawa stanu bezpieczeństwa przeciwpowodziowego dla Miasta Gliwice poprzez modernizację i rozbudowę systemu gospodarowania wodami opadowymi” (35,2 mln zł), modernizacja kanalizacji deszczowej na terenie miasta (10 mln zł), budowa kanalizacji deszczowej w ciągu ulic Wiertniczej, Zbożowej, Owczarskiej i S. Noakowskiego (6 mln zł) oraz modernizacja placów zabaw i siłowni zewnętrznych (2,9 mln zł). Na dofinansowanie zmiany systemu ogrzewania i montażu instalacji wybranych odnawialnych źródeł energii przez mieszkańców przeznaczono w miejskim budżecie 8,5 mln zł.

W sferze ochrony zdrowia (ok. 9,6 mln zł) do najistotniejszych zadań należy budowa nowego szpitala miejskiego. Samorząd wesprze również milionową dotacją Hospicjum Miłosierdzia Bożego, które modernizuje obiekty będące w jego użytkowaniu.

Uchwała budżetowa jest dostępna na stronie www.gliwice.eu w dolnej zakładce Samorząd (odnośnik Budżet miasta).