Aktualności | Gliwice pamiętają. Obchody 80. rocznicy Tragedii Górnośląskiej

W styczniu 2025 roku obchodzimy 80. rocznicę Tragedii Górnośląskiej. To okazja, aby przypomnieć o dramatycznych wydarzeniach, jakie rozgrywały się po wkroczeniu w 1945 roku armii sowieckiej oraz represjach, jakie spotkały mieszkańców. Uroczystości w Gliwicach odbędą się w niedzielę, 19 stycznia. Specjalny program na najbliższe tygodnie przygotowały też m.in. miejskie instytucje kultury.

Tragedią Górnośląską określa się wydarzenia związane z wkroczeniem armii sowieckiej na teren Górnego Śląska w styczniu 1945 roku. Przeprowadzone wtedy represje były rozległe – od morderstw, rabunków i gwałtów, po wywożenie, uprowadzanie czy wręcz kradzież ludzi do przymusowej pracy, m.in. w kopalniach Związku Sowieckiego. Na pamiątkę tych wstrząsających wydarzeń i w hołdzie ich ofiarom w niedzielę, 19 stycznia, odbędą się uroczystości zorganizowane przez Społeczny Komitet Obchodów Tragedii Górnośląskiej 1945 Ziemi Gliwickiej i Województwo Śląskie.

O godz. 16.00 zaplanowano złożenie kwiatów przy Pomniku Gliwiczanom Ofiarom Wojen i Totalitaryzmu w parku Chopina. O godz. 17.00 w Katedrze Gliwickiej odprawiona zostanie msza święta w intencji ofiar Tragedii Górnośląskiej. Natomiast o godz. 18.00 w Centrum Edukacyjnym im. św. Jana Pawła II (obok katedry) będzie można zobaczyć spektakl „Musza Wom coś pedzieć” w wykonaniu uczniów i nauczycieli Zespołu Szkolno-Przedszkolnego nr 13.

Specjalny program przygotowały Teatr Miejski i Muzeum

Jeden z najbardziej wstrząsających spektakli o lokalnej historii, czyli „Dziki Wschód” Przemysława Pilarskiego w reżyserii Jerzego Jana Połońskiego, wznowi Teatr Miejski w Gliwicach (ul. Nowy Świat 55–57). Zostanie on zaprezentowany 25, 26 i 28 stycznia na dużej scenie. Gliwicki teatr zamówił tę sztukę w 2020 r., mając na uwadze ogrom okrucieństw popełnionych tuż po wojnie przez komunistyczne władze na mieszkańcach Górnego Śląska. Na 27 lutego zaplanowano z kolei czytania performatywne przejmujących relacji świadków wkroczenia Armii Czerwonej do Gliwic w styczniu 1945 roku w wykonaniu aktorów gliwickiego teatru. Rozpoczną się one o godz. 16.00 w Willi Caro (ul. Dolnych Wałów 8A). Więcej informacji oraz szczegóły dotyczące biletów na spektakl znajdują się na stronie internetowej teatr.gliwice.pl.

25 stycznia Muzeum w Gliwicach zaprasza natomiast na otwarcie wystawy „Czterdziesty piąty. Rok ostatni – rok pierwszy”. Ekspozycja jest próbą przybliżenia ostatnich miesięcy II wojny światowej w mikroperspektywie regionu górnośląskiego. Wojska sowieckie traktowały tę ziemię, w tym Gliwice, jako obszar wroga, wydając go na łup najbardziej brutalnej zemsty. Rok zmiany państwowości był także czasem wielkich migracji – do regionu napłynęli m.in. wysiedleńcy z Kresów, wysiedleniu poddano ludność niemiecką. Wystawa opowiada o tamtych czasach przede wszystkim za pośrednictwem obiektów, które czasami w dość zaskakujący sposób otwierają kolejne odsłony dramatu roku 1945. Kuratorami ekspozycji są dr Bogusław Tracz, dr Sebastian Rosenbaum i Zbigniew Gołasz. Wernisaż połączony z rozmową historyków rozpocznie się o godz. 16.00 w Willi Caro. Wstęp wolny, liczba miejsc ograniczona. Na 2 lutego planowane są obchody w Ostropie (m.in. msza święta, złożenie kwiatów pod pomnikiem ofiar, prelekcje ks. dr. Roberta Chudoby, dr Elżbiety Borkowskiej oraz wystawa zdjęć).

Więcej informacji na muzeum.gliwice.pl. (bb)