Aktualności | Kodeks wyborczy do korekty

Kodeks wyborczy do korekty

Kodeks wyborczy do korekty

Opublikowane: 28.06.2018 / Sekcja: Miasto 

Uchwalone pod koniec ubiegłego roku zmiany w kodeksie wyborczym, które stały się źródłem obaw o możliwość sprawnej organizacji jesiennych wyborów samorządowych, zostały poddane pośpiesznej korekcie. zrezygnowano z, praktycznie niemożliwej do przeprowadzenia, rejestracji i transmisji on-line przebiegu głosowania i prac wszystkich komisji obwodowych. Złagodzono też wymogi wobec urzędników wyborczych, z powodu braku wystarczającej liczby kandydatów.

Kontrowersyjna nowelizacja

Nadchodzące wybory samorządowe zostaną przeprowadzone w oparciu o radykalnie zmienione przepisy. Pod koniec 2017 r. Prawo i Sprawiedliwość uchwaliło bardzo daleko idące zmiany w kodeksie  wyborczym. Rządzący argumentowali potrzebę zmian rzekomymi nieprawidłowościami w przeprowadzeniu poprzednich wyborów samorządowych, w 2014 r. Sztandarową zmianą w nowym kodeksie wyborczym było wprowadzenie obowiązku rejestracji – i tam, gdzie to możliwe, transmisji on-line – przebiegu głosowania i prac ponad 27 tys. obwodowych komisji wyborczych. Powołano również centralną administrację wyborczą, w miejsce dotychczasowego systemu, w którym za kwestie organizacyjne odpowiadały samorządy, a nadzór nad przygotowaniem i przebiegiem wyborów pełnili niezawiśli sędziowie sądów powszechnych.

Tych wyborów nie da się przeprowadzić

Znowelizowane w ekspresowym tempie przepisy zrodziły wiele kontrowersji i obaw o możliwość sprawnego przygotowania nadchodzącego głosowania. Samorządowcy podkreślali, że zakup kilkudziesięciu tysięcy kamer oraz urządzeń do transmisji
głosowania będzie bardzo kosztowny i trudny do realizacji, z uwagi na przepisy o zamówieniach publicznych, wymuszające długotrwałe i zawiłe postępowania przetargowe.

Podnoszono również kwestie ochrony wizerunku obywateli, na co zwracał również uwagę Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych.

Spore kontrowersje budził tryb powoływania nowych komisarzy wyborczych oraz korpusu urzędników wyborczych. Ci ostatni mają rekrutować się spośród pracowników administracji rządowej i samorządowej, ale nie mogą pełnić swoich funkcji w gminie, w której mieszkają lub pracują. W połączeniu z relatywnie niskimi zarobkami, jakie dla nich przewidziano, spowodowało to duże problemy z rekrutacją wymaganych ponad 5000 urzędników wyborczych, a zgłaszający się chętni nie dysponowali koniecznym doświadczeniem.

28 marca na posiedzeniu Komisji Wspólnej Rządu i  Samorządu Terytorialnego, w obecności Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Szefowej Krajowego Biura Wyborczego, o zagrożeniach tych mówił prezydent  Gliwic  Zygmunt Frankiewicz.

Myślę, że znajdzie się tych 5 tys. osób, jeśli zrobimy pospolite ruszenie, ale nie sądzę, by byli to ludzie z wiedzą i doświadczeniem, które jest potrzebne przy tej pracy. Mamy doświadczenie w organizowaniu tego typu przedsięwzięć i ostrzegamy, że sytuacja nie wygląda dobrze. Może dojść do chaosu – ostrzegał Zygmunt Frankiewicz i  apelował, by miesiące, które zostały do wyborów wykorzystać na konieczne korekty prawa.

Związek Miast Polskich, którego prezydent Gliwic jest prezesem, oraz pozostałe ogólnopolskie korporacje samorządowe przekazały wspólne stanowisko podkreślające konieczność pilnej zmiany przepisów wyborczych.

PiS wycofuje się z części pomysłów

Kontrowersje związane z rejestracją głosowania, problemy z urzędnikami wyborczymi oraz niejasne zasady współpracy między tworzoną centralną administracją wyborczą i samorządami skłoniły rządzących do zmiany części kwestionowanych przepisów.
14 czerwca przedstawiono, a dzień później uchwalono w Sejmie ustawę nowelizującąkodeks wyborczy.

Trafiła ona do Senatu, gdzie zapewne  zostanie  jeszcze w czerwcu przegłosowana, a następnie przekazana do podpisu Prezydenta RP. Zmiany w przepisach wyborczych wychodzą naprzeciw części zgłaszanych postulatów.

Najważniejsze zmiany to:

  • uchylenie przepisów o nagrywaniu i transmisji przebiegu prac obwodowych komisji wyborczych,
  • rozszerzenie kręgu osób, które mogą pełnić funkcję urzędnika wyborczego oraz możliwość odstąpienia, w sytuacji zagrożenia dla przeprowadzenia wyborów, od zakazu pracy we własnym urzędzie,
  • wprowadzenie przepisu jednoznacznie wskazującego, że zapewnienie przez wójta, burmistrza, prezydenta miasta obsługi i warunków pracy urzędników wyborczych jest zadaniem zleconym gminy,
  • możliwość, a nie obowiązek, zawierania porozumień między KBW a samorządami.

Dwie ostatnie zmiany dotyczą zasad współpracy między samorządami a centralną administracją wyborczą oraz zasad finasowania zadań wyborczych zlecanych samorządom przez państwo.

Nowelizacja  budzi jednak mieszane uczucia samorządowców. Jak wskazują, sporo bardzo kontrowersyjnych zapisów jest nadal aktualnych.

- Z jednej strony należy cieszyć się, że posłowie partii rządzącej zdali sobie sprawę z nieuchronności wyborczej katastrofy, jaką niewątpliwie spowodowałyby przeforsowane przez nich nowe zasady przeprowadzania wyborów, i wycofali się z części swoich pomysłów. Z drugiej strony spora część najbardziej problematycznych kwestii jest dalej aktualna. Za wybory będą odpowiadać ludzie z łapanki, bez doświadczenia i kompetencji. Obawiam się, że nie skończy się to najlepiej - mówi prezydent Gliwic Zygmunt Frankiewicz.

Łukasz Oryszczak