ARTEfakty: Religia czy sztuka? Uwagi o materialnej egzemplifikacji sił duchowych Dogonów z Mali

Początek sztuki to rytuał i religijne doświadczenie, dla których była ona narzędziem ekspresji. W kulturze ludów pierwotnych do dziś nie istnieje sztuka sama przez siebie, pozbawiona odniesienia do tego co święte. Sztuka odcięta od sfery sacrum, sprowadzona do oddziaływania na człowieka poprzez jego zmysły, to całkiem niedawny, XIX-wieczny pomysł. Nie tylko średniowieczni myśliciele, ale także ich następcy, traktowali piękno - obok dobra, jedności i prawdy - jako jeden z atrybutów boskości. Związek pomiędzy tym, co piękne, a tym, co święte, wciąż jest obecny w sztuce afrykańskiego plemienia Dogonów. O tym, czy oni sami określiliby swoje wytwory artystyczne mianem sztuki dowiedzieć się będzie można podczas kolejnego wykładu w ramach Artefaktów. 17 grudnia w Willi Caro o Dogonach, religii i estetyce opowie dr. Lucjan Buchalik z Muzeum w Żorach.

Przeciętny Europejczyk wyodrębnia i definiuje doznania estetyczne, stosując takie określenia jak "piękny" bądź "starannie wykonany", które nie mają już wiele wspólnego z przeżyciem religijnym. Czy dla Dogonów, i w ogóle Afrykańczyków, silnie zanurzonych w tradycji, kategorie estetyczne mają w ogóle rację bytu? Oczywiście nie należy odmawiać nikomu poczucia dobrego smaku i wrażliwości estetycznej. Wydaje się jednak, że w przypadku mieszkańców Czarnego Lądu zsekularyzowane "piękno" to sprawa drugorzędna, na pierwszym planie Dogon widzi znaczenie metafizyczne, walory religijne danego obiektu, a dopiero później docenia kunszt jego wykonania. Obcując z tym, co nazywamy sztuką ludów pierwotnych, zachwycamy się często samą formą, nie dostrzegając znaczenia, jakie przypisują dziełu jego twórcy. Być może źródła fascynacji sztuką pierwotną tkwią w intuicyjnym przeczuciu, że odnosi ona do tego, co święte.

Podczas wykładu wśród publiczności rozlosowana zostanie książka Wydawnictwa Arkady.

Wstęp wolny, ilość miejsc ograniczona.

Organizator: Muzeum w Gliwicach